در ایران هنر مدرن به شیوه اروپایی اش چند دهه دیرتر از جاهای دیگر شکل گرفت .و اثار هنری بیش از انکه نشانه تحولات جامعه ایران باشند نمونه ای از هنر اروپایی بود .در دهه سی وقت هنرمندان را مجادله هایی گرفت که هیچ نتیجه ای از انها حاصل نشد .اما با اغاز دهه چهل بازیابی هویت ملی ،فرهنگی ،مذهبی و قومی دغدغه ی بسیاری از هنرمندان شد .در این دوره سیاست و تفکرات سیاسی ذهن بسیاری از هنرمندان را مشغول کرد .و نوعی نقاشی متعهد روایتگر در کنار نقاشی انتزاعی بوجود امد .بسیاری از نقاشان با استفاده از شمایل و اسطوره های قومی و مذهبی به خلق اثر پرداختند و عده ای دیگر راه انتزاع و کشف و شهود شخصی را پیش گرفتند .
در دهه چهل شمسی و در بهبوهه ی مدرنیزاسیون و درگیریهای سنت گرایان و مدرنیست ها در حالی که مکتب هنر پاپ ارت در دنیای غرب در حال عبور و انقضای خود بود عده ای از هنرمندان نو اور ایرانی جنبش جدیدی را بنیان نهادند که تاثیر شگرفی بر تحولات هنری پس از خود گذاشت .این هنرمندان در جستجوی تعریف جدیدی از هنر ملی و سنتی برامدند و با عشق به زوایای فرهنگ ملی و نگاهی گسترده به فرهنگ جهانی به فکر افتادند که مکتبی بین المللی تاسیس کنند .رویکرد انان به اشیا و عناصر تصویری محیط و زندگی مردم که در سقاخانه ها و زیارتگاها و اماکن مذهبی وجود داشت باعث شد که از اشیا در فضای هنر معاصر تعریف مجددی به عمل اید .و به جنبش هنری جدیدی تبدیل شود .دهه ی چهل برای نقاشی معاصر ایران سال های تجربه بود .
هنر مندانی که در سالهای دهه سی و پس از ان به دنبال شیوه ای برای پاسخ به ایرانیزه کردن هنر مدرن بودند جست و جویی را اغاز نمودند تا عناصر و ابزاری از منابع بومی و ملی را بیابند که بتوان با استفاده از این ابزار و عناصر فرم ایرانی بسازند تا بتوان رنگ و بوی ایرانی را در کارهایشان احساس کرد. بخش عمده ای از این گروه هنر جویان دانشکده هنرهای تزیینی ان زمان بودند .
جنبش سقاخانه حرکتی بود در احیا سنت بومی .این نقاشی ترکیبی است از عوامل بصری نقاشی مدرن (انتزاعی)و نقش مایه های هنرهای سنتی،مذهبی و باستانی ایران که در هنرهای سنتی تداوم داشته است .
سقاخانه نامی است که کریم امامی در سال ۱۳۴۱بر اثار افرادی چون پرویز تناولی و حسین زنده رودی گذاشت .در کنار حسین زنده رودی هنرمندانی چون مسعود عربشاهی با این مکتب در امیختند .
نقاشی نو گرای ایران از دهه ی ۱۳۲۰شمسی توسط هنرمندانی چون احمد اسفندیاری ،محمود جوادی پور،مهدی ویشکایی،حسین کاظمی،شکوه رضایی ،منوچهر یکتایی و چند تن دیگر از نقاشان بنیان گذارده شد که با نسل اول نقاشان نوگرا از انان یاد میشود .
